گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد ، ahmadi.ha@lu.ac.ir
چکیده: (832 مشاهده)
گندم(Triticum aestivum L., 2n= 6x= 42, AABBDD)مهمترین گیاه استراتژیک درسراسرجهان بهشمار میرود که با تأمین پروتئین، نشاسته، مواد معدنی و ویتامینها، نقش بسیار حیاتی در رژیم غذایی انسانها دارد. بیماری بلایت خوشه گندم (Fusarium head blight: FHB) یکی از مهمترین بیماریهای گندم در مناطق گرم و مرطوب دنیا است که باعث کاهش محصول و کیفیت دانه میشود. عامل بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم قارچ Fusarium graminearum میباشد. در مطالعه حاضر، بهمنظور تعین ژنوتیپهای مقاوم گندم نان و بررسی برخی صفات مرتبط با عملکرد، 27 رقم و لاین گندم نان در مدت یکسال در مزرعه پژوهشی، دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان کشت و مورد آزمون قرار گرفتند. بهمنظور اعمال تیمار، خوشهها در مرحله آغاز گلدهیبهصورت اسپور پاشی، به عامل بیماری آلوده شدند. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنیدار آماری بین 27 ژنوتیپ گندم نان مورد بررسی از نظر صفات رشدی، اجزای عملکرد و همچنین عملکرد دانه نشان داد. از نظر عملکرد دانه ارقام 1 (مهدوی)، 3 (شیراز) و 14 (دز) برتری معنیداری در مقایسه با سایر ارقام داشتند. نتایج همبستگی ساده بین صفات و همچنین رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات وزن هزاردانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه، طول ریشک و ارتفاع بوته از صفات بسیار مهم در تعیین عملکرد دانه میباشند. بنابراین انتخاب ارقامی که دارای صفات مورد نظر باشند، میتواند تولید عملکرد دانه بالا را تضمین نماید. از نظر میزان درصد بیماری FHB، ارقام شیراز، پیشتاز، قدس و مروارید2 بهعنوان مقاومترین ژنوتیپها شناسایی شدند. با توجه به مقادیر وراثتپذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی برای ارتفاع بوته و همچنین ثبت همبستگی بالای این صفت با عملکرد دانه، میتوان از این صفت بهعنوان صفت مطلوب برای بهبود عملکرد دانه از طریق گزینش استفاده نمود. علاوهبر این، نتایج کلی مطالعه حاضر نشان داد که استفاده از ارقام شیراز، پیشتاز، قدس و مروارید2 در برنامههای بهنژادی برای انتقال ژنهای صفت مقاومت به بیماری بلایت سنبله گندم، مناسب میباشد.
Ebrahimi M N, Ahmadi H, Darvishnia M, Ghoudarzi D. Identification of Bread Wheat Resistant Genotypes to Fusarium Head Blight Disease and Heritability Estimation for Some Traits for Bread Wheat Genotypes. pgr 2024; 10 (2) :137-152 URL: http://pgr.lu.ac.ir/article-1-289-fa.html
ابراهیمی محمد نادر، احمدی هادی، درویش نیا مصطفی، گودرزی داریوش. شناسایی ژنوتیپهای مقاوم گندم نان به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم و تخمین وراثتپذیری برخی از صفات در ژنوتیپهای گندم نان. پژوهش های ژنتیک گیاهی. 1402; 10 (2) :137-152